Το παρακάτω κείμενο γράφτηκε στις 26 Φεβ. 2022, με αφορμή τη λεγόμενη, σύμφωνα με τους Ρώσους: "ειδική στρατιωτική επιχείρηση για την αποστρατικοποίηση και αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας", η οποία ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Ωστόσο, αποφάσισα να το δημοσιεύσω τώρα, με νέα αφορμή την εισβολή του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζα στις 28 Οκτωβρίου 2023.
1. Πόλεμος
Τι είναι ο πόλεμος; Προφανώς είναι η φάρσα της Ιστορίας· είναι το μέσο για την «απελευθέρωση» του μίσος κατά του άλλου· είναι το μέσο για να μικρύνεις το μπόι της ανθρωπότητας.
Οι πόλεμοι θα εξακολουθήσουν να ταλαιπωρούν τις κοινωνίες των ανθρώπων για αρκετά χρόνια. Αφού φαίνεται ότι η σκαιότητα και η βία τους θεωρείται ο αποτελεσματικότερος τρόπος απόδειξης της ισχύος ενός κράτους: της κύριας δρώσας οντότητας με δικαίωμα στη χρήση βίας. Βία που έχει πάψει προ πολλού να εκλαμβάνεται ως παθολογικό φαινόμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Καθώς σύμφωνα με τον Jean Ziegler έχει μετατραπεί, μέσω της οργανωμένης έλλειψης αγαθών, σε «δομική βία» (βλ. ενδ. «Η Αυτοκρατορία της Ντροπής», Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2008, σελ. 49, 51). Άρα εκείνο που αλλάζει με τον καιρό είναι τα είδη και τα αίτια – ή μάλλον οι αφορμές της βίας του πολέμου. Ενώ και η τύχη έχει τη θέση της στην ιστορία, λέει ο Edword O. Wilson, καθώς: «Μικρά ατυχήματα μπορεί να έχουν μεγάλες συνέπειες. Ο χαρακτήρας ενός ηγέτη μπορεί να οδηγήσει σε πόλεμο ή σε ειρήνη…» (βλ. ενδ. «Σύναλμα – η ενότητα της γνώσης», Σύναλμα, 1999, σελ. 394).
Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, παρατηρήθηκε μεγάλη μείωση των διακρατικών πολέμων. Όμως δεν συνέβη το ίδιο με τους εσωτερικούς – τους λεγόμενους και «νέους πολέμους», οι οποίοι μετά από το 1990 αποτελούν το 90% των ένοπλων συγκρούσεων. Ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις συγκρούσεις που ξεκίνησαν ως εσωτερικές εξελίχθηκαν τελικά σε διακρατικές.
(κάντε κλικ στην εικόνα για μεγέθυνση)
Τους διακρατικούς ή διεθνείς πολέμους τρέφει ο συνεχής ανταγωνισμός μεταξύ των κυρίαρχων κρατών και των κυρίαρχων τάξεων που ταυτίζονται με αυτά επειδή ωφελούνται από τη διαχείριση του πλούτου των κρατών. Συνεπώς, στις περιπτώσεις που το κόστος του θα είναι μικρότερο από τα οφέλη, ο πόλεμος θα επιλέγεται από τις κυβερνήσεις των κρατών για την εξυπηρέτηση των σκοπών τους. Όταν ο λόγος γίνεται για τις λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις, ένας από τους σκοπούς είναι η διατήρηση, ή η αναρρίχηση, στην κορυφή της ιεραρχικής πυραμίδας του διεθνούς συστήματος.
Το κακό με τον πόλεμο είναι ότι κάνει μανιχαϊστές ακόμα και τους ανθρώπους που δεν μετέχουν άμεσα στη φρίκη του. Τα ΜΜΕ αναλαμβάνουν την ευθύνη για αυτό το σκοπό. Η πλαισίωση που συνοδεύει κάθε είδηση από το πεδίο των μαχών πλήττει τις ανθρώπινες σχέσεις. Οι άνθρωποι χωρίζονται, ανάλογα με την προπαγάνδα στην οποία έχουν εκτεθεί, σε υποστηρικτές του αμυνόμενου ή του επιτιθέμενου.
Εκείνο που τις περισσότερες φορές διαφεύγει της προσοχής είναι ότι, σε ορισμένους πολέμους, άλλος ένας ύπουλος συντελεστής είναι ο επιτήδειος διοργανωτής του πολέμου. Ίσως αυτόν να υπονοούσε ο Αμερικανός στρατιωτικός, K. K. V. Casey, στη φράση του: «Οι πόλεμοι συνήθως αρχίζουν δέκα χρόνια πριν πέσει η πρώτη τουφεκιά».
